Gezin van herkomst
Gezin van herkomst
Het gezin van herkomst is het gezin waarin je geboren bent en waarin je welkom werd geheten in het leven van je vader en moeder, die jij als eerst geborene tot ouder hebt gemaakt. Als er dan broers en zussen geboren worden schuif je op met je stoel en ben je geen enig kind meer, je positie veranderd je bent het oudste kind geworden.
Je kunt op de bruine kopjes klikken om verder te lezen over een onderwerp.
Oudste kinderen en dan met name meisjes worden vaak zorgende kinderen. Dat is een rol die je toebedeeld krijgt zonder dat je dat zelf merkt. Die rol kan later wanneer je opgroeit verstrekkende gevolgen hebben. In de theorie van Nagy spreekt men vrij vertaald van parentificatie als een kind, ouder van zijn ouder wordt.
Men kent vier parentificaties te weten:
- Het kind wat kind moet blijven
- Het perfecte kind
- Het zorgende kind
- De zondebok
Deze vier rollen in een gezin hebben als functie het zorgen voor de noden van de ouders. Kinderen voelen als geen ander die noden aan en gaan dan als van nature zorgen voor de ouder/s. Dit kan ontstaan wanneer er spanningen ontstaan tussen ouders, om het gezin en dan met name de ouders bij elkaar te kunnen houden nemen kinderen die rol aan die daarvoor nodig is. Nagy spreekt bij het kind dat kind moet blijven van de meest ingewikkelde parentificatie. Dit zijn vaak de jongste of enig kinderen in een gezin. Voor de buitenwereld lijken dit verwende kinderen maar in de werkelijkheid is het ontvangen van het kind het geven aan de ouders. De zondebok is de bliksemafleider van een gezin. Het perfecte kind maakt de ouders vaak tot goede ouders door het behaalde succes van het kind in zijn leven. Het zorgende kind neemt met name alle zorg op zich. Zelf zeg ik vaak het motto voor zorgende kinderen is: ‘ik zorg dus ik besta, of is er wat te zorgen dan zijn zorgende kinderen er als de kippen bij om hun zorg aan te bieden.’ In latere blogs zal ik de 4 rollen breder beschrijven.
De vierjarige opleiding tot contextueel therapeut volgde ik aan de Nagy-academie en ronde deze inspirerende en zeer boeiende opleiding in 2019 af. Op 19 mei 2020 jl. was het 100 jaar geleden dat professor I. B. Nagy geboren werd, de grondlegger van de Contextuele therapie. “De contextuele benadering berust op het ethisch perspectief dat mensen vóór alles verantwoordelijk zijn voor elkaar."
Ouders hebben het per definitie goed met hun kinderen voor en willen hun kinderen goed hoeden en ze een goede basis meegeven voor het leven, toch kan het zijn dat in al die goede zorg er dingen misgaan. Nagy zegt dan ook als het je in het heden goed gaat je dat aan de generaties voor je te danken hebt omgedraaid is dat ook een feit.
Een gezin van herkomst is de blauwdruk in je bestaan. Je bent geboren uit een vader en moeder en van daaruit volgt jouw ontwikkeling. In de gewoontes en gebruiken die je leert vanuit het gezin van herkomst. Hoe vaak hoor ik in mijn praktijk mensen zeggen, ik dacht ik ga het heel anders doen en nu hoor ik mijn vader/moeder terug in mijn woorden/gedrag naar mijn kinderen, dat wat ik niet wilde doorgeven geef ik nu toch door. Of mensen besluiten om geen kinderen te krijgen in de pijn die ze voelden vanuit het gezin van herkomst. Mensen voelen zich vaak niet gezien en gehoord in de verticale lijn, het gezin van herkomst dit botst dan vaak in de horizontale lijn met bijvoorbeeld de partnerrelatie. Je wordt als het ware geraakt vanuit het gezin van herkomst en projecteert dat in het heden naar bijvoorbeeld partner of kinderen. In mijn praktijk werk ik tegenwoordig vaak vanuit de contextuele gedachten omdat ik heb ervaren dat door te kijken naar de context er heling kan ontstaan. Relaties worden behouden en kinderen worden niet opnieuw de dupe van de ontstane pijn uit het gezin van herkomst. Voor iedere volwassene is het natuurlijk belangrijk verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar leven dat kun en mag je niet bij de ander neer leggen.
Deze prachtige oude foto uit 1941 kwam ik tegen bij het doorbladeren van een fotoboek.
Op de foto staan de vader, broers en zussen van het gezin van herkomst van mijn moeder. Haar vader mijn opa bezat voor de oorlog deze vrachtwagen die later door de Duitsers gevorderd zou worden. Mijn opa overleed op 51-jarige leeftijd door een ongeval. In de contextuele therapie noemen we dit toedelend onrecht waar het gezin van mijn moeder door het overlijden van de vader mee te maken kreeg.
In die tijd werd en niet gepraat over verdriet en rouw als je het er niet over had dan was er niet. Kinderen nemen die gedachte van hun ouders over een leggen die gedachten weer neer als ze zelf een gezin stichten. In het gezin van herkomst van mijn moeder was de pijn van het verlies van vader onbespreekbaar. In die tijd kwam de pastoor vertellen dat vader was omgekomen in een ongeluk. Mijn moeder heeft ook niet veel over haar verdriet ten opzichte van het verlies van haar vader gesproken. In mijn jeugd was er ook sprake van toedelend onrecht. Mijn vader overleed op 57-jarige leeftijd, bijzonder om te zien dat mijn moeder en ik daar te maken hebben gehad met toedelend onrecht, het verliezen van je vader. Ook in mijn gezin van herkomst was het lastig voor mijn moeder om over dit verlies van haar man en onze vader te kunnen praten. Met de kennis van nu, begrijp ik dat wat mijn moeder niet geleerd had, zij ook niet door kon geven aan haar kinderen.
Contextueel werken betekent intergenerationeel werken, je kijkt naar drie generaties en geeft dit weer in een genogram. Dit zijn vaststaande feiten weergegeven in een genogram de feieten geven een beeld van hoe zaken van generatie door wordt gegeven naar de volgende generatie en de daar opvolgende generatie. Mijn cliënten hebben vaak deze feieten niet altijd paraat bij het intakegesprek echter in een vervolggesprek heeft men vaak de ouders in de tussentijd gesproken en gevraagd hoe zat het nou ook alweer. Gebeurtenissen vallen op hun plek en ouders vinden het vaak fijn om over hun eigen gezin van herkomst te vertellen. René Diekstra een psycholoog heeft met zijn studenten een Interview_met_je_ouders1.docx ontwikkeld. Hij kwam erachter dat zijn studenten vaak zo weinig weten van de geschiedenis van hun ouders wisten. Juist daar liggen vaak sleutels voor heling, van onbegrepen pijn in het heden.
In relatietherapie heb ik ervaren dat het werken vanuit de context helderder weergeeft waar knelpunten in relaties ontstaan of zich kunnen gaan ontwikkelen. Men ziet toch vaak dat er sprake is van roulerende rekeningen. Vaak denken mensen ik ga het anders doen als mijn ouders en toch geef je dat gene wat je juist niet wilde doorgeven aan je kinderen vaak door, die het weer op hun beurt doorgeven aan hun kinderen. Wanneer dit knellende patronen zijn is het natuurlijk bevrijdend als je daar inzicht op krijgt en je er van los kan maken. Dat is vaak wat ik van bereik in mijn praktijk door het werken vanuit de contextuele benadering. Regelmatig hoor ik mensen tijden een gesprek in mijn praktijk tegen elkaar zeggen: 'dat had je me nu nog nooit verteld, nu snap ik soms ook beter waarom je dat dan doet en zegt'. Hierdoor ontstaat wederzijds begrip voor elkaar en kan men elkaar beter zien.
Terug naar de foto.
Door mijn tante kwam ik te weten wie de maker van de foto was. De foto genomen rond 1941 net voor de vrachtwagen van mijn opa werd gevorderd door de Duitsers bleek van mijn oma,s hand ze had vroeger een klein fototoestel waarmee ze regelmatig foto’s maakten. Gezien het portret dat ze maakte en ook andere foto’s die ik gezien heb kun je zeggen dat ze een zeker talent had voor fotograferen. Zelf fotografeer ik graag en met plezier, het zou zomaar kunnen zijn dat ik het gevoel voor compositie, heb mee gekregen van mijn oma.
Voor jou?
En dat maakt het zo interessant om te kijken naar jouw gezin van herkomst. Want het gezin van herkomst is toch een blauwdruk in je bestaan. Als mens zul je natuurlijk altijd wel zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor je leven. Het kan dan soms helpen om samen met een contextueel therapeut te kijken waar knelpunten in het verleden zijn ontstaan, en waar je, je in het heden belemmerd door voelt.
Door de vele gesprekken die ik inmiddels heb gevoerd met cliënten, kan ik zeggen dat ik regelmatig heling zie ontstaan bij cliënten, door de contextuele therapie. Een aantal cliënten heeft hun ervaring ook verwoord in een review.
Wil jij ook ervaren wat contextuele therapie zou kunnen betekenen in jouw leven maak dan een afspraak.
Dit kan telefonisch of door het contact formulier in te vullen.